Η ιερά Μονή της Παναγίας της Εικοσιφοίνισσας είναι το αρχαιότερο εν ενεργεία μοναστήρι στην Ελλάδα και την Ευρώπη και η δεύτερη σημαντικότερη Μονή της Μακεδονίας. Πολλοί πιστοί από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό επισκέπτονται τη Μονή για να προσκυνήσουν τη χάρη της Παναγίας της Εικοσιφοίνισσας και να ασπαστούν την αχειροποίητο θαυματουργό εικόνα της. Η ιερά Μονή βρίσκεται στα όρια των νομών Σερρών - Καβάλας, αμέσως μετά το χωριό Κορμίστα και συγκεκριμένα στη βόρεια πλευρά του κατάφυτου όρους Παγγαίου σε υψόμετρο 753 μέτρων. Διοικητικά η Μονή Εικοσιφοίνισσας ανήκει στο Ν. Σερρών, αλλά εκκλησιαστικά ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Δράμας. Το μοναστήρι είναι Σταυροπηγιακή Μονή και αυτό σημαίνει ότι ανήκει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.
Σύμφωνα με παραδόσεις ο άγιος Γερμανός, που ασκήτευε από πολύ νεαρή ηλικία στην Ι.Μ. του τιμίου Προδρόμου στους Αγίους Τόπους, εγκατέλειψε την Παλαιστίνη και με όραμα που είδε από άγγελο της Θεοτόκου έλαβε εντολή για την ανέγερση της Μονής και έτσι το 518 μ.Χ. ήρθε και εγκαταστάθηκε στη θέση Βίγλα του Παγγαίου. Λέγεται πως λίγο νωρίτερα είχε ιδρύσει εκεί κοντά (50μ. ανατολικά της σημερινής Μονής) μοναστικό οικισμό ο επίσκοπος Φιλίππων Σώζων τα ερείπια του οποίου μαρτυρούν την ύπαρξη μεγάλου φρουρίου. Ο μοναστικός αυτός οικισμός εγκαταλείθφηκε και ιδρύθηκε ουσιαστικά από τον άγιο Γερμανό στις αρχές του 10ου αιώνα με τη βοήθεια των Κωνσταντινουπολιτών αξιοματούχων Νικολάου και Νεόφυτου, οι οποίοι πούλησαν όλα τα υπάρχοντά τους για να βοηθήσουν τον άγιο Γερμανό να ξεχρεώσει το όφελος που έιχε προς τους τεχνίτες για την ανέγερση της Μονής. Ο άγιος Γερμανός διοίκησε το Μοναστήρι με σύνεση και σοφία και εκοιμήθη αφού όρισε διάδοχό του τον Νεόφυτο. Η μνήμη του εορτάζεται στις 22 Νοεμβρίου.
Σύμφωνα με αναφορές του ηγούμενου της Μονής Χρύσανθο το 1782, ο Άγιος Γερμανός αφού ολοκλήρωσε το πρώτο εκκλησάκι αναζήτησε στο δάσος κατάλληλο ξύλο για να εικονίσει την εικόνα της Θεοτόκου. Όταν ξεκίνησε την επεξεργασία του ξύλου αυτό ξαφνικά ράγισε και ο άγιος λυπήθηκε και σκέφτηκε να το αφήσει. Τότε από το σχισμένο ξύλο εξέπεμψε ένα φοινικούν φώς, δηλαδή κόκκινο, όπως η πορφυρά των Φοινίκων από το οποίο επικράτησε και ο όρος Εικοσιφοίνισσα (εικών φοίνισσα - Εικοσιφοίνισσα) και φάνηκε η Παναγία με το Χριστό και μια φωνή να λέει: "Παιδί μου ήλπισε, εγώ είμαι εδώ" και τη στιγμή εκείνη εντυπώθηκε η Παναγία πάνω στο ξύλο.
Δεύτερος κτήτορας της Μονής θεωρείται ο Άγιος Διονύσιος ο 'Α (15ο αιώνα). Έγινε ηγούμενος της Μονής αφού πρώτα παραιτήθηκε από το θρόνο του και τη θέση του Οικουμενικού Πατριάρχη. Η συμβολή του Αγίου Διονυσίου ήταν μεγάλη διότι με τη δράση και την περιουσία του έδωσε πνοή ζωής στο μοναστήρι ενώ κατά τη παραμονή του στη Μονή ανήγειρε πολλά νέα κτίσματα και επισκεύασε παλαιότερα. Γι' αυτό το λόγο η εκκλησία τον ανακήρυξε άγιο.
Το έτος 1507 στη Μονή ζούσαν 24 Ιερομόναχοι, 3 Ιεροδιάκονοι και 145 Μοναχοί δηλαδή συνολικά 172 μονάζοντες. Οι μοναχοί αυτοί κατά την Τουρκοκρατία ενίσχυαν τη διατήρηση της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού και απέτρεπαν τους εξισλαμισμούς, γεγονός που προκάλεσε την οργή των Τούρκων. Στις 25 Αυγούστου του 1507 οι Τούρκοι κατέσφαξαν και τους 172 μοναχούς αλλά δεν κατέστρεψαν το ναό και τα κτίρια. Η Μονή παρέμεινε έρημη και ακατοίκητη επί 13 χρόνια.
Το 1798 μετά την πρώτη του Πατριαρχία έμεινε ως εξόριστος στη μονή ο μετέπειτα Εθνομάρτυρας και άγιος Γρηγόριος Ε'.
Κατά την εποχή της Επανάστασης του 1821, η Μονή είχε γίνει πνευματικό και εθνικό κέντρο της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Η Μονή του Παγγαίου προετοίμασε την εθνική εξέγερση κατά των Τούρκων. Εδώ είχε το αρχηγείο του ο μεγάλος αγωνιστής Νίκος Τσάρας και εδώ ήρθε από τις Σέρρες ο Εμμανουήλ Παπάς, όρκισε τους οπλίτες του και κήρυξε την Επανάσταση.
Σοβαρές δυσκολίες αντιμετώπισε η Μονή τις χρονολογίες 1854 όταν πυρκαγιά αποτέφρωσε τη δυτική πλευρά και μέρος της βόρειας και το 1864 όταν επιδημία χολέρας αποδεκάτισε τους μοναχούς. Ο Μητροπολίτης Δράμας Χρυσόστομος ήταν αυτός που συνέβαλε στην ανόρθωση της Εικοσιφοίνισσας από το 1902 μέχρι και το 1910. Την εποχή αυτοί επίφοβοι δεν ήταν μόνο οι Τούρκοι, αλλά και οι Βούλγαροι.
Πριν τη λεηλάτηση της Ιεράς Μονής από τους Βούλγαρους, λειτουργούσε περίφημη Ελληνική Σχολή με αξιόλογη βιβλιοθήκη η οποία περιλάμβανε 1300 τόμους βιβλίων. Ορισμένα χειρόγραφα ήταν μεγάλης αρχαιολογική αξίας.
Στις 27 Μαρτίου του 1917 οι Βούλγαροι με αρχικομιτατζή τον Πανίτσα, ύστερα από επιδρομή άρπαξαν τα περισσότερα από τα κειμήλια και τα μετέφεραν στη Βουλγαρία όπου και φυλάσσονται μέχρι και σήμερα στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Σόφιας. Κατά την περίοδο των επιθέσεων ένας Βούλγαρος αξιωματικός επιχείρησε να συλήσει την Εικόνα της Παναγίας, αλλά τινάχθηκε πίσω και εξέπνευσε, ενώ η μπότα και το πιστόλι του αποτυπώθηκαν στις μαρμάρινες πλάκες του δαπέδου για να ενθυμίζουν πάντοτε το θαύμα. Ακόμα και σήμερα στο μαρμάρινο δάπεδο του Ναού φαίνονται αυτά τα σημεία.
Κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και πάλι οι Βούλγαροι ολοκλήρωσαν την καταστροφή βάζοντας φωτιά το 1943 με αποτέλεσμα να καταστραφεί όλο το μοναστήρι εκτός από το ναό. Η Μονή αφέθηκε έρημη μέχρι το 1965 όταν και άρχισε η ανοικοδόμησή της και μέσα σε 15 χρόνια κατόρθωσε να έχει τη σημερινή της εμφάνιση. Η επαναλειτουργία της το 1967 έγινε από γυναικείο τάγμα με ενέργειες του μακαριστού Μητροπολίτου Δράμας κ. Διονυσίου Κυράτσου και γι' αυτό θεωρείται από πολλούς ως ο τρίτος κτήτορας της Ιεράς Μονής.
Η Μονή και τα κτίσματα
Η Μονή περιβάλλεται από υψηλό τείχος και στο κέντρο της βρίσκεται ο ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου και περιλαμβάνει το Ηγουμενείο, τα κελιά των μοναζουσών, το αρχονταρίκι, το παρεκκλλήσι της Αγίας Βαρβάρας με το αγίασμα, το μουσείο, τη τράπεζα, τα εργαστήρια κεντητικής και αγιογραφίας και άλλες εγκαταστάσεις. Στο ξυλόγλυπτο επίχρυσο τέμπλο του Καθολικού βρίσκεται η αχειροποίητος και θαυματουργή Ιερά Εικόνα. Αξιοθαύμαστα είναι και τα δύο μικρά κυπαρίσσια που εδώ και πολλά χρόνια ζουν θαυματουργικά στη στέγη του ναού (στη βάση του μικρού τρούλου).
Προ της Ιεράς Μονής υπάρχει πλατεία και κοντά σ' αυτή βρίσκεται το μνημείο των 172 μοναχών που σφαγιάστηκαν το 1507 από τους Τούρκους.
Η Ιερά Μονή Παναγίας Εικοσιφοίνισσας εορτάζει στις 15 Αυγούστου στη μνήμη της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στις 14 Σεπτεμβρίου στη μνήμη του τιμίου Σταυρού και στις 21 Νοεμβρίου στη μνήμη των Εισοδίων της Θεοτόκου.
Πως θα φτάσετε
Από Καβάλα: Ο επισκέπτης μπορεί να φτάσει με Ι.Χ. ακολουθώντας τον δρόμο από Καβάλα για Νικήσιανη, μέσω της Ελευθερούπολης, ή με υπεραστικό λεωφορείο μέχρι τη Νικήσιανη και από εκεί με ταξί, το οποίο θα τον μεταφέρει σε λίγα λεπτά στο μοναστήρι, περνώντας από καταπράσινα ορεινά τοπία του Νομού Καβάλας.
Από Σέρρες: Ο επισκέπτης μπορεί να φθάσει με Ι.Χ. ή με λεωφορείο του ΚΤΕΛ μέχρι την Κορμίστα και από εκεί με ΤΑΞΙ.
[map src="1m18!1m12!1m3!1d3621.750108896028!2d24.105548899998535!3d40.965868012861264!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x0000000000000000%3A0x0893bdad6b69cc9d!2zzpzOv869zrHPg8-Ezq7Pgc65IM6VzrnOus6_z4POuc-Gzr_Or869zrnPg86xz4I!5e1!3m2!1sel!2sgr!4v1439557882349"/]
Πηγές: naserron.gr, kavalagreece.gr, monastiria.gr
Σύμφωνα με παραδόσεις ο άγιος Γερμανός, που ασκήτευε από πολύ νεαρή ηλικία στην Ι.Μ. του τιμίου Προδρόμου στους Αγίους Τόπους, εγκατέλειψε την Παλαιστίνη και με όραμα που είδε από άγγελο της Θεοτόκου έλαβε εντολή για την ανέγερση της Μονής και έτσι το 518 μ.Χ. ήρθε και εγκαταστάθηκε στη θέση Βίγλα του Παγγαίου. Λέγεται πως λίγο νωρίτερα είχε ιδρύσει εκεί κοντά (50μ. ανατολικά της σημερινής Μονής) μοναστικό οικισμό ο επίσκοπος Φιλίππων Σώζων τα ερείπια του οποίου μαρτυρούν την ύπαρξη μεγάλου φρουρίου. Ο μοναστικός αυτός οικισμός εγκαταλείθφηκε και ιδρύθηκε ουσιαστικά από τον άγιο Γερμανό στις αρχές του 10ου αιώνα με τη βοήθεια των Κωνσταντινουπολιτών αξιοματούχων Νικολάου και Νεόφυτου, οι οποίοι πούλησαν όλα τα υπάρχοντά τους για να βοηθήσουν τον άγιο Γερμανό να ξεχρεώσει το όφελος που έιχε προς τους τεχνίτες για την ανέγερση της Μονής. Ο άγιος Γερμανός διοίκησε το Μοναστήρι με σύνεση και σοφία και εκοιμήθη αφού όρισε διάδοχό του τον Νεόφυτο. Η μνήμη του εορτάζεται στις 22 Νοεμβρίου.
 |
| Πηγή: greekorthodoxreligioustourism |
Σύμφωνα με αναφορές του ηγούμενου της Μονής Χρύσανθο το 1782, ο Άγιος Γερμανός αφού ολοκλήρωσε το πρώτο εκκλησάκι αναζήτησε στο δάσος κατάλληλο ξύλο για να εικονίσει την εικόνα της Θεοτόκου. Όταν ξεκίνησε την επεξεργασία του ξύλου αυτό ξαφνικά ράγισε και ο άγιος λυπήθηκε και σκέφτηκε να το αφήσει. Τότε από το σχισμένο ξύλο εξέπεμψε ένα φοινικούν φώς, δηλαδή κόκκινο, όπως η πορφυρά των Φοινίκων από το οποίο επικράτησε και ο όρος Εικοσιφοίνισσα (εικών φοίνισσα - Εικοσιφοίνισσα) και φάνηκε η Παναγία με το Χριστό και μια φωνή να λέει: "Παιδί μου ήλπισε, εγώ είμαι εδώ" και τη στιγμή εκείνη εντυπώθηκε η Παναγία πάνω στο ξύλο.
Δεύτερος κτήτορας της Μονής θεωρείται ο Άγιος Διονύσιος ο 'Α (15ο αιώνα). Έγινε ηγούμενος της Μονής αφού πρώτα παραιτήθηκε από το θρόνο του και τη θέση του Οικουμενικού Πατριάρχη. Η συμβολή του Αγίου Διονυσίου ήταν μεγάλη διότι με τη δράση και την περιουσία του έδωσε πνοή ζωής στο μοναστήρι ενώ κατά τη παραμονή του στη Μονή ανήγειρε πολλά νέα κτίσματα και επισκεύασε παλαιότερα. Γι' αυτό το λόγο η εκκλησία τον ανακήρυξε άγιο.
Το έτος 1507 στη Μονή ζούσαν 24 Ιερομόναχοι, 3 Ιεροδιάκονοι και 145 Μοναχοί δηλαδή συνολικά 172 μονάζοντες. Οι μοναχοί αυτοί κατά την Τουρκοκρατία ενίσχυαν τη διατήρηση της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού και απέτρεπαν τους εξισλαμισμούς, γεγονός που προκάλεσε την οργή των Τούρκων. Στις 25 Αυγούστου του 1507 οι Τούρκοι κατέσφαξαν και τους 172 μοναχούς αλλά δεν κατέστρεψαν το ναό και τα κτίρια. Η Μονή παρέμεινε έρημη και ακατοίκητη επί 13 χρόνια.
Το 1798 μετά την πρώτη του Πατριαρχία έμεινε ως εξόριστος στη μονή ο μετέπειτα Εθνομάρτυρας και άγιος Γρηγόριος Ε'.
 |
| Εθνομάρτυρας και άγιος Γρηγόριος Ε' Πηγή: saint.gr |
Σοβαρές δυσκολίες αντιμετώπισε η Μονή τις χρονολογίες 1854 όταν πυρκαγιά αποτέφρωσε τη δυτική πλευρά και μέρος της βόρειας και το 1864 όταν επιδημία χολέρας αποδεκάτισε τους μοναχούς. Ο Μητροπολίτης Δράμας Χρυσόστομος ήταν αυτός που συνέβαλε στην ανόρθωση της Εικοσιφοίνισσας από το 1902 μέχρι και το 1910. Την εποχή αυτοί επίφοβοι δεν ήταν μόνο οι Τούρκοι, αλλά και οι Βούλγαροι.
Πριν τη λεηλάτηση της Ιεράς Μονής από τους Βούλγαρους, λειτουργούσε περίφημη Ελληνική Σχολή με αξιόλογη βιβλιοθήκη η οποία περιλάμβανε 1300 τόμους βιβλίων. Ορισμένα χειρόγραφα ήταν μεγάλης αρχαιολογική αξίας.
Στις 27 Μαρτίου του 1917 οι Βούλγαροι με αρχικομιτατζή τον Πανίτσα, ύστερα από επιδρομή άρπαξαν τα περισσότερα από τα κειμήλια και τα μετέφεραν στη Βουλγαρία όπου και φυλάσσονται μέχρι και σήμερα στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Σόφιας. Κατά την περίοδο των επιθέσεων ένας Βούλγαρος αξιωματικός επιχείρησε να συλήσει την Εικόνα της Παναγίας, αλλά τινάχθηκε πίσω και εξέπνευσε, ενώ η μπότα και το πιστόλι του αποτυπώθηκαν στις μαρμάρινες πλάκες του δαπέδου για να ενθυμίζουν πάντοτε το θαύμα. Ακόμα και σήμερα στο μαρμάρινο δάπεδο του Ναού φαίνονται αυτά τα σημεία.
Κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και πάλι οι Βούλγαροι ολοκλήρωσαν την καταστροφή βάζοντας φωτιά το 1943 με αποτέλεσμα να καταστραφεί όλο το μοναστήρι εκτός από το ναό. Η Μονή αφέθηκε έρημη μέχρι το 1965 όταν και άρχισε η ανοικοδόμησή της και μέσα σε 15 χρόνια κατόρθωσε να έχει τη σημερινή της εμφάνιση. Η επαναλειτουργία της το 1967 έγινε από γυναικείο τάγμα με ενέργειες του μακαριστού Μητροπολίτου Δράμας κ. Διονυσίου Κυράτσου και γι' αυτό θεωρείται από πολλούς ως ο τρίτος κτήτορας της Ιεράς Μονής.
Η Μονή και τα κτίσματα
Η Μονή περιβάλλεται από υψηλό τείχος και στο κέντρο της βρίσκεται ο ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου και περιλαμβάνει το Ηγουμενείο, τα κελιά των μοναζουσών, το αρχονταρίκι, το παρεκκλλήσι της Αγίας Βαρβάρας με το αγίασμα, το μουσείο, τη τράπεζα, τα εργαστήρια κεντητικής και αγιογραφίας και άλλες εγκαταστάσεις. Στο ξυλόγλυπτο επίχρυσο τέμπλο του Καθολικού βρίσκεται η αχειροποίητος και θαυματουργή Ιερά Εικόνα. Αξιοθαύμαστα είναι και τα δύο μικρά κυπαρίσσια που εδώ και πολλά χρόνια ζουν θαυματουργικά στη στέγη του ναού (στη βάση του μικρού τρούλου).
Προ της Ιεράς Μονής υπάρχει πλατεία και κοντά σ' αυτή βρίσκεται το μνημείο των 172 μοναχών που σφαγιάστηκαν το 1507 από τους Τούρκους.
Η Ιερά Μονή Παναγίας Εικοσιφοίνισσας εορτάζει στις 15 Αυγούστου στη μνήμη της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στις 14 Σεπτεμβρίου στη μνήμη του τιμίου Σταυρού και στις 21 Νοεμβρίου στη μνήμη των Εισοδίων της Θεοτόκου.
Πως θα φτάσετε
Από Καβάλα: Ο επισκέπτης μπορεί να φτάσει με Ι.Χ. ακολουθώντας τον δρόμο από Καβάλα για Νικήσιανη, μέσω της Ελευθερούπολης, ή με υπεραστικό λεωφορείο μέχρι τη Νικήσιανη και από εκεί με ταξί, το οποίο θα τον μεταφέρει σε λίγα λεπτά στο μοναστήρι, περνώντας από καταπράσινα ορεινά τοπία του Νομού Καβάλας.
Από Σέρρες: Ο επισκέπτης μπορεί να φθάσει με Ι.Χ. ή με λεωφορείο του ΚΤΕΛ μέχρι την Κορμίστα και από εκεί με ΤΑΞΙ.
[map src="1m18!1m12!1m3!1d3621.750108896028!2d24.105548899998535!3d40.965868012861264!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x0000000000000000%3A0x0893bdad6b69cc9d!2zzpzOv869zrHPg8-Ezq7Pgc65IM6VzrnOus6_z4POuc-Gzr_Or869zrnPg86xz4I!5e1!3m2!1sel!2sgr!4v1439557882349"/]
Πηγές: naserron.gr, kavalagreece.gr, monastiria.gr